NKPI

Интересные Факты

ÜMUMDÜNYA TARİXİ – Qədim dünya (IV məlumat)

 

Bizim eradan əvvəl 3000-700-cü illər

Bizim eradan əvvəl XIV əsr

Sinay yarımadasında (indiki Misir Uqarit şəhərində (Suriya) ilk əlifbalar. Vavilondan kassitlər, Xett hökmdarlığı, Mittani və Misir diplomatik əlaqələr qururlar.

Bizim eradan əvvəl təxminən 1353-cü il

IV Amenxoten moneteizm tətbiq edir. O açıq olaraq öz adını dəyişdirərək Exnaton elan edir və vahid Günəş allahı Atonun şərəfinə yeni paytaxt Axetatonun (indi Əl-Amarna) əsasını qoyur.

Bizim eradan əvvəl XIV əsrin ortaları

Aşşur şəhəri Mittani hökmdarlığının hakimiyyətindən azad olur. Aşşurun hökmdarı özünü Assuriyanın hökmdarı elan edir.

Bizim eradan əvvəl təxminən 1335-ci il

Gənc Tutanxomonun hakimiyyəti dövründə Amun qəbiləsi Misirdə ortodoksal inancı bərpa edir.  

Bizim eradan əvvəl XIII əsr

Assuriyanın hökmdarı I Tukulti – Ninurta Şimali Mesopotamiyada, Suriyada və Anatoliyada Assuriya imperiyası yaradır. Misirdə Osiris kultu çiçəklənir və baş kitab “Ölülərin kitabı” olur.

Bizim eradan əvvəl təxminən 1274-cü il

Kadeşdə döyüş II Ramsesin komandanlığı altında Misir ordusu xettləri məğlub edir.

Bizim eradan əvvəl təxminən 1258-ci il

Xettlərin hökmdarı III Mattusili Kadeş haqqında II Ramses ilə müqavilə bağlayır.

Bizim eradan əvvəl təxminən 1250-ci il

Yaxşı idarə olunan mikken sarayları bu tarix ilə qeyd olunur. Bu xarici təhlükələrin güclənməsini göstərir.

Bizim eradan əvvəl təxminən 1250-ci il

Peru Andlarında Çavin sivilizasiyası inkişaf edir.

Bizim eradan əvvəl təxminən 1223-cü il

II Ramses vəfat edir.

Bizim eradan əvvəl təxminən 1207-ci il

Xett dövlətinin paytaxtı Xattusas şəhəri naməlum yadellilər tərəfindən dağıdılır. Xettlərin dövləti dağılır.

Bizim eradan əvvəl təxminən 1200-cü il

Dünyanın axınında Urnfild mədəniyyəti yaranır. Meksikada Olmeklərin mədəniyyəti inkişaf edir. Yəhudilərin Misirdən Şərqi Aralıq dənizinə kütləvi gedişi.

Bizim eradan əvvəl XII əsr

Mikken şəhərləri dağıdılır. Uqarit şəhərindən yazılar söyləyir ki, Şərqi Aralıq dənizinə basqınlar olur. Misir ehtimal ki, filistimyanlarla mübarizə aparır.

Bizim eradan əvvəl 1158-ci il

III Ramsesin – Misirin sonuncu böyük faraonu vəfat edir.

Bizim eradan əvvəl 1154-cü il

Vavilon qonşu Elam dövləti tərəfindən dağıdılır, kassetlər sülaləsinin sonu olur.

Bizim eradan əvvəl təxminən 1100-cü il

Qərbi Avropada təpələrin zirvələri möhkəmləndirilməyə başlanır. Poverti  Poyntda (indiki Luiziana ştatı) hinduların məskunlaşması.

Bizim eradan əvvəl XI əsr

Digər xalqlarla yanaşı filistimlər Suriyada və Şərqi Aralıq dənizində məskunlaşırlar. Finikiyalılar bütün Aralıq dənizi ərtafında məskunlaşırlar.

Bizim eradan əvvəl təxminən 1070-ci il

Yunanıstanda miken sivilizasiyasının sonu “qaranlıq əsrlərin” başlanğıcı.

Bizim eradan əvvəl 1069-cu il

Misirin Yeni hökmdarlığı kiçik dövlətlərə parçalanır.

   Ardı var...

Mənbə: Филипп Паркер. Всемирная история. Астрель, Москва. 2011. 512 с.

2016-05-06   37428